Στη συνέντευξη που φιλοξενούμε σήμερα στον «Ριζοσπάστη» ο καθηγητής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης Κώστας Σιέττος σημειώνει ότι η εκτεταμένη χρήση περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας είναι μια «ομολογία ήττας», δηλαδή ομολογία ότι τα συστήματα Υγείας είναι αδύνατον να αντιμετωπίσουν την πανδημία εξαιτίας - όχι του απρόβλεπτού της, άλλωστε εδώ και χρόνια μίλαγαν για το ενδεχόμενο μιας πανδημίας - της κατάστασης στην οποία βρίσκονται. Αυτό το ζούμε χαρακτηριστικά στη χώρα μας. Είναι γεγονός ότι εξαρχής η βασική γραμμή της κυβέρνησης ήταν μια έμμεση παραδοχή διάλυσης του συστήματος Υγείας, με το πρόσχημα βέβαια του «απρόβλεπτου» του ιού και αξιοποιώντας την τραγική κατάσταση στην Ιταλία και αλλού. Οι παραινέσεις των ειδικών, τα κηρύγματα των κυβερνητικών στελεχών στο λαό, το δασκαλίστικο ύφος των μεγαλοδημοσιογράφων είχαν μια αφετηρία: Το γεγονός ότι τα νοσοκομεία δεν αντέχουν μαζικές εισαγωγές, ότι οι ΜΕΘ που έχουν κλείσει τα τελευταία χρόνια κάνουν ακόμα πιο ευάλωτο το σύστημα Υγείας, ότι δεν υπάρχει κρατική χρηματοδότηση για μαζική διενέργεια τεστ, ώστε να εφαρμοστούν καλύτερα πολιτικές πρόληψης της διάδοσης. Ακριβώς επειδή αυτή είναι η αφετηρία, δόθηκε η κατεύθυνση για αυστηρούς περιορισμούς στις μετακινήσεις. Μια κατεύθυνση που βεβαίως έχει και όρια, αφού παύει να ισχύει στις πύλες των μεγάλων χώρων δουλειάς, όπως ανέδειξε η μέρα δράσης των εργαζομένων στα σούπερ μάρκετ.
 
Σήμερα η κυβέρνηση κομπάζει ότι με τα μέτρα που πήρε έγκαιρα «κερδήθηκε χρόνος»...
Ο χρόνος που κερδήθηκε...
Σήμερα, η κατάσταση σχετικά με την εξάπλωση της νόσου μπορεί να δείχνει ελεγχόμενη, αυτό όμως δεν έγινε επειδή ενισχύθηκε το σύστημα Υγείας, αλλά επειδή η συντριπτική πλειοψηφία του λαού ακολούθησε τα μέτρα περιορισμού.

Το πώς αξιοποιήθηκε ο «χρόνος» που κέρδισε η κυβέρνηση, αποτελεί λόγο να μην υπάρχει κανένας εφησυχασμός για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα.

Μήπως ικανοποιήθηκαν τα πάγια αιτήματα των υγειονομικών για μαζικές, μόνιμες προσλήψεις ώστε να ενισχυθεί αποφασιστικά το δημόσιο σύστημα Υγείας; Το αντίθετο γίνεται, και ο εμπαιγμός συνεχίζεται. Κλείνουν Αγροτικά Ιατρεία, Κέντρα Υγείας αποψιλώνονται για να μπαλωθούν τρύπες στα νοσοκομεία, επιτείνοντας έτσι προβλήματα που αντιμετωπίζουν χρονίως πάσχοντες, άτομα με αναπηρία, έκτακτα περιστατικά εκτός κορονοϊού. Ακόμα και οι προσλήψεις που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, και οι οποίες δεν ήταν καινούριες, αφού υπήρχαν και στο προεκλογικό της πρόγραμμα, δεν έχουν γίνει. Ο όποιος εξοπλισμός παρέχεται στους εργαζόμενους στα νοσοκομεία, μέσα από ταρατατζούμ και φιέστες παραλαβής - αποθέωσης επιχειρηματικών ομίλων για τις «δωρεές» τους, αποδεικνύεται πολλές φορές μουσαντένιος, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα των ακατάλληλων μασκών που κατήγγειλαν εργαζόμενοι στο «Σωτηρία».

Μήπως εξοπλίστηκαν και λειτούργησαν μαζικά νέες ΜΕΘ, που απαιτούνταν έτσι κι αλλιώς, πόσο μάλλον για την αντιμετώπιση της πανδημίας; Μήπως μετά από έναν μήνα και πλέον επίταξε η κυβέρνηση τον ιδιωτικό τομέα της Υγείας; Αντ' αυτού μεγάλες κλινικές και διαγνωστικά κέντρα φτάνουν στο σημείο να βγάζουν σε αναστολή τους εργαζομένους τους, να κλείνουν τμήματα, να πηγαίνουν δηλαδή στράφι εκπαιδευμένο υγειονομικό προσωπικό και εγκαταστάσεις σε μια περίοδο που είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Οσο για τους κλινικάρχες; Δεν μένουν παραπονεμένοι, αφού γι' αυτούς ο χρόνος «κερδίζεται» με το παραπάνω: Δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για «ενοίκιο» ΜΕΘ και ανενόχλητη κερδοσκοπία με τα διαγνωστικά τεστ.

Ακριβώς άλλωστε γι' αυτόν το λόγο σήμερα υπάρχει προβληματισμός γιατί οι κυβερνήσεις και τα αστικά κράτη είναι μπλεγμένα στις αντιφάσεις της διαχείρισης της πανδημίας. Τι θα γίνει, για παράδειγμα, στο επόμενο κύμα της πανδημίας με δεδομένο ότι λόγω των περιοριστικών μέτρων ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού έχει ανοσία, ενώ το εμβόλιο αργεί πολύ, στην καλύτερη περίπτωση θα χρειαστεί ένα χρόνο ακόμα;

Μήπως αυτές οι «κερδισμένες» βδομάδες αξιοποιήθηκαν για να επιβληθούν μέτρα προστασίας της υγείας σε μεγάλους χώρους δουλειάς; Κάθε άλλο. Η κυβέρνηση συνεχίζει προκλητικά να σφυρίζει αδιάφορα στις καταγγελίες σωματείων και Επιτροπών Υγείας και Ασφάλειας για σοβαρές - εγκληματικές παραβιάσεις και παραλείψεις με ευθύνη της εργοδοσίας σε εργοστάσια, σούπερ μάρκετ και αλλού. Ο όποιος «χρόνος» αξιοποιείται μόνο στην κατεύθυνση επιβολής σιωπητηρίου, είτε με την αστυνομία που κόβει πρόστιμα ακόμα και σε συνδικαλιστές είτε με τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ που σαν εισαγγελείς καταχεριάζουν όποιον διαμαρτύρεται και αποκαλύπτει την πραγματικότητα.
...για το κεφάλαιο
 
Την ίδια στιγμή, ο «πολύτιμος χρόνος» που πήγε χαμένος για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα από την άποψη της λήψης πραγματικών μέτρων προστασίας, βγαίνει κερδισμένος και με το παραπάνω για το μεγάλο κεφάλαιο. Από μέρα σε μέρα, η κυβέρνηση εδώ και βδομάδες δεν σταματά να μπουκώνει όλο και περισσότερο την εργοδοσία με μέτρα προς όφελός της, στο όνομα μάλιστα της αντιμετώπισης της κρίσης, η οποία εκδηλώνεται με καταλύτη την πανδημία.

Από τη μία, με τη διευκόλυνση της έντασης της εκμετάλλευσης, παρέχοντας στους καπιταλιστές εργοδότες μια πρωτοφανή ασυλία για να εφαρμόζουν συνδυαστικά κάθε μέτρο ξεχαρβαλώματος των εργασιακών σχέσεων: Από την εκ περιτροπής εργασία μέχρι τις απλήρωτες υπερωρίες, την ενδοομιλική μετακίνηση, τις αναγκαστικές άδειες, τις αναστολές συμβάσεων κ.ο.κ.
Από την άλλη, με τον πακτωλό δισεκατομμυρίων ευρώ που κατευθύνεται με άμεσες και έμμεσες ενισχύσεις προς το μεγάλο κεφάλαιο. Εδώ πραγματικά τόσο η κυβέρνηση όσο και τα υπόλοιπα αστικά κόμματα, η ίδια η ΕΕ, έδωσαν τα ρέστα τους για να μην πάει μέρα χαμένη από τον «κερδισμένο χρόνο». Διαβουλεύσεις επί διαβουλεύσεων, αποφάσεις, κονδύλια επί κονδυλίων, «εποικοδομητικές προτάσεις», προκειμένου, όπως με μια φωνή λένε, «να μείνουν όρθιες οι επιχειρήσεις».

Ετσι, οι «υπερωρίες» τους, όλων μαζί των εκπροσώπων του κεφαλαίου, δεν πάνε χαμένες για το κεφάλαιο, αφού μαζί με το «ζεστό» χρήμα, τις εισφοροαπαλλαγές, τις αναστολές πληρωμών διαμορφώνεται ένα έδαφος ακόμα χειρότερο από το σημερινό σε ό,τι αφορά τα Εργασιακά, δίνοντας νέα εργαλεία για την απογείωση της εκμετάλλευσης. Αφού λοιπόν η κυβέρνηση «κέρδισε χρόνο» καταρχάς για τη μεγαλοεργοδοσία, ώστε με την άνεσή της να στείλει σπίτι τους πάνω από 100.000 εργαζόμενους, ήρθε αμέσως μετά να νομοθετήσει νέα μέτρα θωράκισης της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων, φέρνοντας νέες ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις, με το βλέμμα στραμμένο στην «επόμενη μέρα».

Μια «επόμενη μέρα» που πλέον όλο και περισσότερο χαρακτηρίζεται «δύσκολη» από τα αστικά επιτελεία, λόγω της καπιταλιστικής κρίσης, προετοιμάζοντας έτσι το λαό να δεχτεί τη μονιμοποίηση των αντεργατικών, «έκτακτων» κατά τ' άλλα, μέτρων. Ξεκαθαρίζουν έτσι ότι ετοιμάζονται να φορτώσουν και αυτήν την κρίση στους εργαζόμενους, με τον ΣΕΒ και τις άλλες εργοδοτικές ενώσεις να συστήνουν στην κυβέρνηση να αξιοποιήσει τις «ευκαιρίες» της κρίσης, να προχωρήσει ακόμα πιο αποφασιστικά σε μεταρρυθμίσεις για την παραπέρα ένταση της εκμετάλλευσης, όπως και των πολύμορφων ενισχύσεων του κεφαλαίου.

Αντικρίζουμε κατάματα τον ορατό εχθρό
Ο «χρόνος» για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα μπορεί όμως πραγματικά να κερδηθεί. Καταρχάς μέσα από τη συνειδητοποίηση ότι τελικά αυτός ο «αόρατος εχθρός» μάλλον είναι πιο ορατός από ποτέ. Αυτοί που τον αποκαλούν «αόρατο» είναι οι υπερασπιστές ενός συστήματος που στο όνομα του κέρδους ακυρώνει όλες τις δυνατότητες οι οποίες απορρέουν από την επιστημονική - τεχνική πρόοδο για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως η σημερινή.

«Αόρατος» είναι ο εχθρός γι' αυτούς που θεωρούν θέσφατο ότι η παραγωγή εμβολίων και αντιικών θεραπειών πρέπει να υποτάσσεται στην καπιταλιστική κερδοφορία. «Αόρατος» είναι ο εχθρός όσο δεν αξιοποιούνται όλα τα μέσα και οι δυνατότητες που υπάρχουν για την αντιμετώπιση μιας πανδημίας από έναν ιό που ούτε εντελώς καινούριος είναι ούτε παντελώς άγνωστος.
«Αόρατο» τον κάνουν τα επιστημονικά μοντέλα, που αντί να προσαρμόζουν τα συστήματα αντιμετώπισης και πρόληψης στις ανάγκες των λαών, προσαρμόζουν αυτές τις ανάγκες στις περικοπές και στην εμπορευματοποίηση της Υγείας, στον στενό κορσέ του «κόστους - οφέλους».
Αυτό λοιπόν που γίνεται ακόμα πιο φανερό σήμερα είναι ότι όταν τα μέτρα προστασίας προσαρμόζονται στα συμφέροντα του κεφαλαίου, ορθώνονται τεράστια εμπόδια στη διαμόρφωση ενός συνεκτικού σχεδίου αντιμετώπισης κινδύνων για τη δημόσια υγεία. Ο «αόρατος εχθρός» ήταν για πολύ καιρό ορατός, αφού είχε ήδη ξεσπάσει η πανδημία στην Κίνα, όμως στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της ΕΕ οι κυβερνήσεις καθησύχαζαν το λαό, χλεύαζαν τα μέτρα καραντίνας, έλεγαν ότι «είμαστε πλήρως θωρακισμένοι» κι ενώ ο χρόνος υπήρχε δεν πάρθηκαν μέτρα ενίσχυσης των συστημάτων Υγείας.

Για το λαό ο εχθρός δεν είναι μόνο η επιδημία που απειλεί την υγεία του, αλλά κυρίως ένα σύστημα που εκθέτει σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή του, που συνθλίβει τις ανάγκες του στο βωμό του κέρδους για το κεφάλαιο.

«Κερδισμένος», λοιπόν, θα είναι ο χρόνος στο βαθμό που αυτός αξιοποιείται από σήμερα και όχι περιμένοντας την «επόμενη μέρα» για να προβάλλονται ακόμα πιο αποφασιστικά οι διεκδικήσεις των εργαζομένων για μέτρα προστασίας της υγείας και των δικαιωμάτων τους, για να μη φορτωθούν άλλη μια κρίση, αλλά τα βάρη της να πέσουν στο κεφάλαιο. Ο λαός έχει πληρώσει ήδη αρκετά, όμως έχει και τεράστια πείρα από την προηγούμενη καπιταλιστική κρίση, η οποία ξήλωσε τις μάσκες τόσο των σοσιαλδημοκρατικών όσο και των φιλελεύθερων «μειγμάτων». Η αμηχανία του ΣΥΡΙΖΑ μπροστά στα επεκτατικά μέτρα που παίρνει η ΝΔ, η χρεοκοπία των παραμυθιών περί «εξωστρεφούς» δυναμικής καπιταλιστικής ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, τα βάρη που ετοιμάζονται να φορτώσουν ξανά στο λαό πρέπει να αποτελέσουν κριτήριο για τους εργαζόμενους.

Να μη δεχτούν να ξαναματώσουν για να ανακάμψει το κεφάλαιο. Η πολύμορφη αγωνιστική δραστηριότητα του προηγούμενου διαστήματος, η αλληλεγγύη και η κοινή δράση σωματείων και άλλων μαζικών φορέων δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μαζική δράση, για την οργάνωση της αντεπίθεσης. Οι ταξικές δυνάμεις στο κίνημα, οι κομμουνιστές θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή. Για να βγουν ο λαός και οι ανάγκες του στο προσκήνιο.