Κορυφώνεται ο οικονομικός και γεωπολιτικός ανταγωνισμός για την παραγωγή και διάθεση ενός εμβολίου κατά της Covid-19 στις αγορές, καθώς ολοκληρώνονται οι δοκιμές της φάσης 3 εμβολίων διαφόρων ομίλων από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κίνα και τα κράτη της ΕΕ.

Το μεγάλο ζητούμενο τώρα για τα καπιταλιστικά κράτη και τους φαρμακευτικούς ομίλους είναι να εξασφαλιστούν οι υποδομές και οι πρώτες ύλες για τη μαζική παραγωγή των πειραματικών εμβολίων τους, αλλά και το μερίδιο που θα κερδίσουν στις παγκόσμιες αγορές συνάπτοντας αντίστοιχες συμφωνίες. Τα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη έχουν εξασφαλίσει με συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων τη μεγαλύτερη ποσότητα εμβολίων που θα παραχθούν κι επομένως η διάθεση των εμβολίων σε όλο τον κόσμο δεν θα γίνει ομοιόμορφα.

Την περασμένη βδομάδα, η αμερικανική «Pfizer» και η γερμανική «BioNTech» δημοσίευσαν αποτελέσματα δοκιμών, βάσει των οποίων το εμβόλιό τους έχει αποτελεσματικότητα 95% σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες και δεν εκδηλώνει σοβαρές παρενέργειες.

Οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές θα μπορούσαν να εγκρίνουν το πειραματικό εμβόλιο μέσω επείγουσας διαδικασίας ακόμη και από τα μέσα Δεκέμβρη. Προς αυτήν την κατεύθυνση, «Pfizer» και «BioNTech» κατέθεσαν αίτημα για επείγουσα αδειοδότηση στον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ. Η «Pfizer» αναμένει την παραγωγή 50 εκατ. δόσεων εντός του 2020 (για 25 εκατ. ανθρώπους) και 1,3 δισ. δόσεων το 2021.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πέμπτη σύμβαση, με τη γερμανική φαρμακευτική εταιρεία «CureVac», στην οποία προβλέπεται αρχική αγορά 225 εκατ. δόσεων για τα κράτη - μέλη της ΕΕ, με τη δυνατότητα να ζητηθούν έως και 180 εκατ. επιπλέον δόσεις, αν αποδειχθεί ασφαλές και αποτελεσματικό.

Εκτός από την «CureVac», η Επιτροπή έχει υπογράψει συμβάσεις για εμβόλια που πρόκειται να παραχθούν στην Ευρώπη με τις εταιρείες «AstraZeneca», «Sanofi-GSK», «Janssen Pharmaceutica NV» και «BioNTech» - «Pfizer».

Πάνω από 90% αποτελεσματικότητα ανακοίνωσαν επίσης η αμερικανική «Moderna» (94,5%) και η Ρωσία για το «Sputnik V» (92%), βάσει των ενδιάμεσων δεδομένων από τις μεγάλες και τελικού σταδίου δοκιμές τους. Το πειραματικό εμβόλιο της «AstraZeneca» και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης προκάλεσε ισχυρή ανοσοαπόκριση στους ηλικιωμένους, ανακοινώθηκε χτες, ενώ τα αποτελέσματα από τις μαζικές δοκιμές της τρίτης φάσης αναμένεται να δημοσιευτούν μέσα στον Δεκέμβρη.

Πρώτα στις ΗΠΑ το εμβόλιο της «Moderna»

Στο μεταξύ, ο διευθύνων σύμβουλος της αμερικανικής «Moderna» προειδοποίησε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ότι η παράταση των διαπραγματεύσεων για την αγορά του εμβολίου της «θα καθυστερήσει την παράδοση», τη στιγμή που οι ΗΠΑ έχουν κάνει κράτηση για 100 εκατ. δόσεις από τις αρχές του Αυγούστου και «έχουμε ήδη πολλά εκατομμύρια δόσεις σε στοκ» στις ΗΠΑ, «έτοιμες να παραδοθούν στις αμερικανικές αρχές μόλις δοθεί η άδεια κυκλοφορίας, αναμφίβολα τον Δεκέμβρη».

Παράλληλα, η «Moderna» έχει υπογράψει συμβόλαια με τον Καναδά, την Ιαπωνία, το Ισραήλ, το Κατάρ, το Ηνωμένο Βασίλειο. Για όλες τις χώρες -εκτός των ΗΠΑ- η παραγωγή θα γίνει στην Ελβετία, στα εργοστάσια του ομίλου «Lonza», και η συσκευασία σε φιαλίδια στην Ισπανία, στις μονάδες του ομίλου «Rovi».

Εφόσον δεν υπάρχει συμβόλαιο, «οι πρώτες αποστολές δεν θα περιλαμβάνουν την Ευρώπη», είπε χωρίς να διευκρινίσει το αντικείμενο των διαπραγματεύσεων.

Οι ΗΠΑ χρηματοδότησαν με περίπου 500 εκατ. δολάρια τη «Moderna» από τον Απρίλη για τις κλινικές δοκιμές. Συνολικά, η εταιρεία έχει λάβει 2,5 δισ. δολάρια κρατικό χρήμα από το πρόγραμμα «Warp Speed», για ταχεία έγκριση και παραγωγή φαρμάκων και εμβολίων. Μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν παραχθεί 20 εκατ. δόσεις που θα διατεθούν αποκλειστικά στις ΗΠΑ. Η «Moderna» ετοιμάζει επίσης εδώ και μήνες με την αμερικανική κυβέρνηση την αλυσίδα αποθήκευσης - μεταφοράς - διανομής, με στόχο μόλις δοθεί το πράσινο φως από τον αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων - Τροφίμων (FDA) -πιθανά τον Δεκέμβρη- «να φορτωθούν τα φορτηγά και να φύγουν».

Από την άλλη, η γερμανική φαρμακευτική εταιρεία «BioNTech» ξεκαθάρισε πως το εμβόλιο που αναπτύσσει με την «Pfizer», δεν θα διανεμηθεί κατά προτεραιότητα στις ΗΠΑ. Αυτός είναι ο λόγος -στο πλαίσιο του γεωπολιτικού και οικονομικού ανταγωνισμού- για τον οποίο η «BioΝΤech» έδωσε έμφαση στην παραγωγή μεγάλου μέρους του εμβολίου στην Ευρώπη.

Από Κίνα θα αγοράσει η Τουρκία

Η Τουρκία αναμένεται να υπογράψει συμβόλαιο για την αγορά περίπου 20 εκατ. δόσεων από την κινεζική «Sinovac Biotech», δήλωσε ο υπουργός Υγείας της χώρας. Η τουρκική κυβέρνηση έχει επίσης συνομιλίες για την αγορά εμβολίου από τις «Pfizer» - «BioNTech».

Το «CoronaVac», το πειραματικό εμβόλιο της «Sinovac» κατά της Covid-19, προκαλεί γρήγορη ανοσοαπόκριση, αλλά το επίπεδο των αντισωμάτων που παράγει είναι χαμηλότερο από αυτό που παρατηρείται στους ανθρώπους που έχουν αναρρώσει από τον ιό, δείχνουν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα των δοκιμών που δημοσιοποιήθηκαν την περασμένη βδομάδα. To «CoronaVac» και άλλα τέσσερα πειραματικά εμβόλια που δημιουργήθηκαν στην Κίνα βρίσκονται στο τελικό στάδιο των δοκιμών, ενώ ήδη στην Κίνα έχουν εμβολιαστεί εκατομμύρια άνθρωποι.

Πλήθος συμφωνιών προωθεί η Ρωσία

Όπως τόνισε ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, μέχρι τα τέλη του έτους θα έχουν αρχίσει μαζικοί εμβολιασμοί. Ωστόσο, το ζητούμενο είναι να βρεθούν εγκαταστάσεις και εξοπλισμός που θα επιτρέψουν τη μαζική παραγωγή του «Sputnik V» και των άλλων δυο ρωσικών εμβολίων που έλαβαν έγκριση μέσα στον Οκτώβρη.

Αυτόν το μήνα η Ρωσία σκοπεύει να παράγει 800.000 δόσεις του «Sputnik V» και άλλες 1,5 εκατ. τον Δεκέμβρη. Η εγχώρια παραγωγή του εμβολίου θα χρησιμοποιηθεί πρώτα για διάθεσή του στη Ρωσία.

Ταυτόχρονα, το ρωσικό Κρατικό Επενδυτικό Ταμείο (RDIF) έχει συνάψει συμφωνίες για την παρασκευή 500 εκατ. δόσεων ετησίως στο εξωτερικό για την προμήθεια άλλων χωρών. Επίσης, το RDIF δήλωσε ότι έχει παραγγελίες για περισσότερες από 1,2 δισ. δόσεις του «Sputnik V».

Υπάρχει συμφωνία για την παραγωγή 300 εκατ. δόσεων στην Ινδία, ενώ εκατομμύρια δόσεις θα παραχθούν σε Βραζιλία, Κίνα και Νότια Κορέα. Εξάλλου, η κινεζική φαρμακευτική «Tibet Rhodiola Pharma» ανακοίνωσε ότι έχει αποκτήσει το μη αποκλειστικό δικαίωμα να αναπτύξει, να παράγει, να εισάγει ή να εμπορευματοποιήσει το «Sputnik V» στην Κίνα. Επίσης, η Τουρκία ενδιαφέρεται να παράγει το «Sputnik V» σε εγκαταστάσεις τουρκικών φαρμακοβιομηχανιών, ανακοίνωσε το ρωσικό υπουργείο Υγείας.

Πρόσφατη είναι η συμφωνία με την εταιρεία βιοτεχνολογίας της Νότιας Κορέας «GL Rapha» για την παρασκευή ετησίως περισσότερων από 150 εκατ. δόσεων του ρωσικού «Sputnik V», ενώ η Ουγγαρία ενδέχεται να γίνει η πρώτη χώρα της ΕΕ όπου θα οργανωθεί η παραγωγή του «Sputnik V». Τα πρώτα δείγματα του ρωσικού εμβολίου θα φτάσουν στην Ουγγαρία την ερχόμενη βδομάδα.

Επιπλέον, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας έκλεισε συμφωνία με τη Ρωσία για την αγορά 10 εκατ. δόσεων του «Sputnik V» το πρώτο τρίμηνο του 2021, οι οποίες θα παραχθούν κυρίως στη Βενεζουέλα.

Παράλληλα και η εταιρεία «Pfizer» εξετάζει το ενδεχόμενο να κατοχυρώσει στη Ρωσία το εμβόλιο που ανέπτυξε με την «BioNTech». Σύμφωνα με τον σύμβουλο του Ρώσου υπουργού Υγείας, η Ρωσία θα εξετάσει τα έγγραφα με τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών της εταιρείας «Pfizer» για την κατοχύρωση του εμβολίου «με βάση την προκαθορισμένη διαδικασία εφόσον τα λάβουμε».

Ταυτόχρονα, προχωρούν στη Ρωσία οι έρευνες για άλλα δύο εμβόλια: Το «EpiVacCorona», από το επιστημονικό κέντρο «Vektor» του Νοβοροσίσκ, και το «Chumakov» από το ομώνυμο Ομοσπονδιακό Επιστημονικό Κέντρο Έρευνας.

Πολλοί όμιλοι νικητές στο τέλος της «κούρσας»

«Δεν αναμένω μια κατάσταση ανταγωνισμού τους πρώτους εννέα μήνες, διότι κάθε δόση ενός εγκεκριμένου εμβολίου, που μπορεί να προμηθευτεί, είναι ευπρόσδεκτη και πιθανόν θα χρησιμοποιηθεί», εκτίμησε σε συνέντευξή του ο διευθύνων σύμβουλος της «BioNTech». «Οι πρώτες πέντε, οκτώ εταιρείες (που θα κερδίσουν την έγκριση) δεν θα σταθούν εμπόδιο η μία στην άλλη. Υποθέτω ότι δεν θα γίνει πριν από τα μέσα του 2021, που κάθε εμβόλιο θα πρέπει να ξεχωρίσει με ένα συγκεκριμένο προφίλ», πρόσθεσε.

Η γαλλική «Sanofi» ανακοίνωσε πως το πειραματικό εμβόλιό της θα μπορούσε να διανέμεται από τον Ιούνη του 2021, καθώς τα αποτελέσματα των δοκιμών της φάσης 2 προς το παρόν «δεν είναι αρνητικά». Η «Sanofi» θα ξεκινήσει τις δοκιμές φάσης 3 και «θα πάρει το ρίσκο» να ξεκινήσει ταυτόχρονα την παραγωγή του, που θα γίνει κυρίως στη Γαλλία. Ο πρόεδρος της εταιρείας παραδέχτηκε πως οι «Pfizer» - «BioNTech» «προηγούνται ελαφρώς», όμως «ένα εργαστήριο μόνο του δεν μπορεί να εξασφαλίσει τις δόσεις για όλο τον πλανήτη. Θα έχουμε πολλούς νικητές στο τέλος αυτής της κούρσας».

Πάντως, ένα εμβόλιο κατά της Covid-19 δεν αρκεί από μόνο του για την καταπολέμηση της πανδημίας, προειδοποίησε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους, λέγοντας πως «θα συμπληρώσει τα άλλα εργαλεία που διαθέτουμε -τα διαγνωστικά τεστ, την καραντίνα, την ιχνηλάτηση κ.λπ.- δεν θα τα αντικαταστήσει».

Εξάλλου, «στην αρχή, οι ποσότητες θα είναι περιορισμένες και θα έχουν προτεραιότητα το υγειονομικό προσωπικό, οι ηλικιωμένοι και αυτοί που η υγεία τους βρίσκεται σε κίνδυνο και ελπίζουμε έτσι να μειωθούν οι θάνατοι», συμπλήρωσε.

Αύξηση κρουσμάτων και θυμάτων

Με τη διαχείριση της πανδημίας σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο στα μέτρα των συμφερόντων του κεφαλαίου, το δεύτερο κύμα ήδη καταγράφει αύξηση τόσο των μολύνσεων όσο και των θανάτων.

Τα κρούσματα σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν φτάσει τα 56,7 εκατ. και οι νεκροί τα 1,357 εκατ. Την «πρωτιά» κρατάνε οι ΗΠΑ με 11,8 εκατ. κρούσματα και 256.358 νεκρούς , η Ινδία με 8,9 εκατ. 131.639 αντίστοιχα και ακολουθούν Βραζιλία, με 5,9 εκατ. και 167.497, Γαλλία με 2,06 εκατ. και 46.628, Ρωσία με 2,01 εκατ. και 34.850, Ισπανία με 1,5 εκατ. και 42.039. Στις επόμενες θέσεις είναι η Βρετανία και πολλές χώρες της Νότιας Αμερικής και της Ευρώπης.

Επίσης, χαρακτηριστική της καταστροφικής διαχείρισης της πανδημίας από τις αστικές κυβερνήσεις είναι η δήλωση του διευθυντή της Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Χανς Κλούγκε, που είπε ότι «τα lockdown μπορούν να αποφευχθούν. Η χρήση μάσκας δεν είναι σε καμία περίπτωση πανάκεια και πρέπει να υιοθετηθεί σε συνδυασμό με άλλα μέτρα. Ωστόσο, αν η χρήση μάσκας φτάσει το 95%, τα lockdown δεν θα χρειάζονται». Παράλληλα, ανέφερε ότι «το κλείσιμο των σχολείων είναι αναποτελεσματικό».

Ε.Μ.